احداث سامانه خورشیدی برای زنان سرپرست خانوار

پیش زمینه

با توجه به مصوبه هیأت دولت در خصوص خرید تضمینی بیست ساله‌ی برق تولید شده از نیروگاه‌های خورشیدی 5 کیلوواتی، فرصتی بود تا بنیاد ماهتاب با دسترسی به توان تخصصی و مدیریتی گروه ماه‌تاب در زمینه توسعه طرح‌های نیروگاهی، ایجاد درآمد پایدار برای اقشار محروم مناطق آفتابخیز استان کرمان را در دستور کار قرار دهد.

طرح پایلوت

در گام اول، طرح بصورت پایلوت اجرا شد تا با بهره گیری از تجارب حاصل آن و شناسایی نقاط ضعف و قوت، به اجرای کامل طرح در جامعه هدف اقدام شود. لذا در سال 1396 با مشارکت بنیاد ماهتاب و کمیته امداد امام خمینی (ره) استان کرمان در قالب یک پروژه پایلوت، 11 سامانه خورشیدی احداث و به بهره‌برداری رسید. تامین مالی طرح پایلوت به طور کامل بر عهده بنیاد ماهتاب بوده است.

طرح پایلوت در 2 بخش به اجرا در آمد:

الف) زنان سرپرست خانوار تحت حمایت کمیته امداد شهرستان‌های کهنوج و راور: مطابق با قراردادهای منعقده درآمد و مالکیت سامانه‌های خورشیدی به زنان سرپرست خانوار واگذار می‌شود.

ب) سامانه های اجتماعی برای جامعه محلی روستاهای منتخب شهرستان کهنوج (کهورآباد سهرابی، چاه چوپان): این دو سامانه مطابق اجاره‌نامه منعقده ما بین بنیاد ماهتاب و هیأت امنای مساجد این روستاها، در پشت بام مساجد استقرار یافتند. مطابق قرارداد، هیأت امنای مساجد حق مالکیت و هزینه‌کرد در آمد حاصله را ندارند، بلکه درآمد حاصله با نظارت بنیاد ماهتاب جهت زمینه‌یابی و ظرفیت‌سازی توسعه کسب و کارهای اجتماعی روستا صرف خواهد شد.

اجرای طرح

نظر به موفقیت طرح پایلوت احداث سامانه‌های خورشیدی برای بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد، در نیمسال دوم سال 1396، بنیاد نیکوکاری توافقنامه‌ای را با کمیته امداد امام خمینی (ره) استان کرمان جهت مدیریت احداث 2000 سامانه خورشیدی برای بانوان سرپرست خانوار استان کرمان منعقد نمود.

در این تفاهم‌نامه کمیته امداد مسئولیت تأمین مالی پروژه از محل اعتبارات بانکی را بر عهده داشته و بنیاد ماهتاب مسئولیت مدیریت طرح را با تقبل تمام هزینه‌های مالی آن عهده‌دار بود. طی این فرآیند نظارت و مدیریت بر مطالعات، طراحی، تامین، اجرا، نگهداری و بهره‌برداری از سامانه‌ها توسط و به مسئولیت بنیاد انجام می‌شود و بنیاد در این راستا از محل منابع خود اقدام به عقد قرارداد مشاوره، نظارت و مدیریت طرح با شرکت‌های ذیصلاح نموده است.

با فازبندی پروژه، اجرای پروژه به چهار فاز هر کدام حدود 500 سامانه تقسیم شد. فاز اول این پروژه در پاییز سال 97 کلید خورده و در روزهای پایانی سال 1397 تعداد 520 سامانه خورشیدی در 9 شهرستان و 125 روستای استان کرمان در طول یک مسیر 800 کیلومتری افتتاح و وارد چرخه تولید برق کشور گردید.

اهداف

اهداف مورد نظر بنیاد نیکوکاری در اجرای طرح فوق به شرح زیر می‌باشد:

• توانمندسازی و تقویت استقلال اقتصادی زنان جامعه هدف طرح از طریق ایجاد درآمد پایدار
• توانمندسازی اجتماعی و تقویت احساس کرامت و عزت نفس زنان جامعه هدف از طریق تبدیل چرخه مددجو به تولید کننده برق
• تاثیر اجتماعی/ اقتصادی در جامعه محلی از طریق استقرار تکنولوژی سامانه‌های خورشیدی در روستاها و فراهم سازی الگوی جدید سرمایه‌گذاری و تولید درآمد

نقش بنیاد ماهتاب

نقش بنیاد ماهتاب در این پروژه به شرح ذیل بوده است:

• پیگیری عقد قرارداد فروش تضمینی برق به مدت 20 سال فی‏مابین وزارت نیرو و مالکین نیروگاه‌های خورشیدی
• پیگیری دریافت تسهیلات از بانک‎ها برای اشخاص معرفی شده توسط کمیته امداد
• مذاکره با سازندگان معتبر داخلی و خارجی جهت خرید تجهیزات با کیفیت و اخذ تخفیف برای مالکین محترم
• مدیریت پروژه در تمامی مراحل اعم از طراحی مهندسی، انتخاب پیمانکار، انتخاب دستگاه نظارت و اتصال به موقع به شبکه و تامین مالی مدیریت پروژه
• برگزاری دوره‎ی آموزشی برای مالکین محترم جهت بهره‎برداری و نگهداری مناسب نیروگاه‎های خورشیدی
• ایجاد زیرساخت شبکه‎ی متمرکز و برخط جهت پشتیبانی فنی تمامی نیروگاه‎های احداث شده

آنالیز مالی

در این پروژه به هر مددجو وام قرض‌الحسنه با بازپرداخت 5 ساله از منابع کمیته امداد و بانک صنعت و معدن تعلق گرفته است که هزینه خرید و نصب سامانه از محل این وام تامین شده است. تا پنج سال به طور متوسط حدود 70 درصد از درآمد فروش برق سامانه کسر و اقساط وام پرداخت می گردد. پس از پنج سال کل درآمد سامانه به مددجو خواهد رسید و هزینه جزئی بابت تعمیر و نگهداری سامانه بر عهده مددجو خواهد بود.

تصاویر